Leyla İLHAN

Her gün 19 milyon dolarlık gayrimenkulün yabancıya satıldığı Türkiye pazarında Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmelikte değişikliğe gidildi. Resmi Gazete’de evvelki gün yayınlanarak yürürlüğe giren değişiklikle yabancıların vatandaşlık gayeli gayrimenkul alımlarında TL yerine dövizle ödeme şartı getirildi. Yeni uygulama kapsamında 250 bin dolar karşılığında yapılan ödemeler döviz cinsinden bankaya yatırılırken, bankalarda bu parayı döviz cinsinden Merkez Bankası’na satacak. Bölüm temsilcileri Merkez Bankası döviz rezervlerine katkı sağlayacak uygulamaya geçiş için mühlet verilmediğini bu nedenle kimi hususlarda prosedürlerin bilinmediğini söz etti. Milyon dolarlık süreçlerin durmaması için mevzuyla ilgili sürecin nasıl işleyeceği konusundaki genelgenin bir an evvel çıkarılması gerektiğine dikkat çekildi.

“Süreçte boşluk olmamalı”

Değişikliği pahalandıran Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Lideri Ömer Faruk Akbal, uygulamanın ülkedeki dolarizasyonu önlemeyi amaçladığını belirterek, “Dolayısıyla TL’nin güçlenmesi açısından gerçek bir karar. Lakin uygulama asıllarında önemli hazırlıkların yapılması gerekiyor. Münasebetiyle elinde Türk Lirası olan yabancı yatırımcıların ilgili kanundan faydalanmalarının önünde bir mahzur olmamasını ve hangi yollarda yatırımlarını yapmaları gerektiği konusunun ilgili kurumlarca hazırlanacak genelge yahut kılavuzlarla netleşmesini bekliyoruz” dedi. Kesimin bacasız sanayi pozisyonunda olduğunu anlatan Akbal, “Her gün 19 milyon dolar gayrimenkul ihracatı yapıyoruz. Münasebetiyle süreçte boşluk oluşmamlı” dedi. Tekçe Overseas Gayrimenkul AŞ İdare Heyeti Lideri Bayram Tekçe ise, gayenin paranın yurtdışından geldiğini netleştirmek olduğunu belirtti.

“Vatandaşlık kuru gelebilir”

Mars Investment Genel Müdürü Hakan Bucak, “Yeni uygulamada yabancı dövizini Türkiye’de faaliyet gösteren bir bankaya yatıracak ve bu TL’ye çevrilecek. Büyük ihtimalle de bankacılık ekranın da vatandaşlık hedefli kur değişimi diye bir ekran olacak ve devlet o kuru garanti veriyor. Yani parayı müteahhide yolladığında tapuya kadar olan süreçte 250 bin doların kıymetinde TL bazında bir düşüş yaşandığında devlet bankaya yatırdığı tarihi baz alıyor. Konut sahibine ya da geliştiriciye parayı TL olarak gönderecek. Böylelikle kur dalgalanmalarından kaynaklı bütçe kayıpları önlenmiş olacak. Örneğin 250 bin dolarlık mülkün fiyatı süreçte 230 bin dolara düşerse bu üslup düşüşlerden ötürü iptaller engellenmiş olacak” dedi. Yabancıya her yıl ortalama 6 ila 8 milyar dolarlık satış yapıldığını, bu oranın TL olarak süreç görmesinin Merkez Bankası’nın döviz rezervlerini artıracağını lisana getiren Bucak, “Aynı formda TL’nin pahalanmasına de dayanak olacak” dedi. “Ancak uygulama kısmıyla ilgili BDDK’dan ve Tapu Genel Müdürlüğü’nden uygulama kısmıyla ilgili netlik bekliyoruz. Ne yapılacağı konusunda uygulama metodu açıklanmadı” diyen Bucak şöyle konuştu: “Eskiden KDV muafiyeti gerekince geliştiricinin hesabına para gönderebiliyordu. Artık hesap mı açtıracak ya da vekâlet mi gönderecek, öbür bir nedenle yurtdışındaki bankalar neden transfer ettiğini sorduğunda daire için deyince satış mukavelesi isteniyor münasebetiyle bu durum süreci meşakkate sokabilir. O yüzden netlik lazım.” Ayrıyeten, uygulama öncesi10 gün ile 30 gün ortasında kendilerine hazırlık için bir vakit dilimi verilmesi gerektiğini lisana getiren Bucak, “Böylece bizde müşterilerimize bilgilendirme maili gönderir, bu sürece hazırlıklı gelin diyebilirdik”

“Merkez Bankası’nın rezervlerine katkı sağlayacak”

Helmann Constructıon İdare Heyeti Lideri Selman Özgün, vatandaşlık alımlarında 250 bin doların döviz cinsinden bankaya yatırılması ve tapuya şerh konularak gayrimenkulün 3 yıl satmama halinde bir değişikliğe gidildiğini söyledi. “Böylece Türk pasaport aldıktan sonra gayrimenkulü çabucak satıp çıkışı engellenecek, dolaylı halde de olsa ülkeye yaşaması ve katkı sağlaması amaçlanıyor” dedi. Döviz olarak alınmasının maksadının kur hareketlerine karşı bir tedbir olduğunu aktaran Özgün, birebir vakit Merkez Bankası’nın döviz rezervleri açısından katkı sağlayacağını belirtti.

“Alıcılar ödemeleri durdurdu”

LL.M Hukuk LL.M Hukuk avukatlarından Hanife Emine Kara da, yabancı asıllı bireylerin vatandaşlık gayeli gayrimenkul alımlarıyla ilgili yönetmelik değişikliğinin yayım tarihinden itibaren yürürlüğe gireceği için 06.01.2022 tarihinden itibaren gerçekleşecek tüm satışlarda bu konuya dikkat etmesinin kıymet arz ettiğini söyledi. “Bu doğrultuda; istisnai yolla Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancı asıllı bireyler 06.01.2022 tarihinden sonra gayrimenkul satış bedellerini lakin ve fakat 250 bin dolar yahut karşılığı döviz olarak ödeyebilecek, Türk lirası olarak bir ödeme yapamayacak, Türk lirası olarak yapılan ödemeler geçersiz sayılacak” dedi. “Bununla birlikte yeniden yönetmelik metninde yeni bir fıkra eklenerek, döviz fiyatlarının süreç öncesinde bir bankaya ve bankaca da Merkez bankasına satılacağı düzenlenmiş olup bu yeni karar mucibince yabancı asıllı alıcıların ödediği satış bedellerinin ne biçimde satıcı hesaplarına geçeceği hususu şu an değerli bir soru olarak gündeme gelmiştir” diyen Kara, “Yapılan bu yeni düzenlemedeki tabirlerin gereğince net olmaması nedeniyle düzenlemenin bir genelge ile şekillenmesine kadar alıcıların satış bedeli ödemelerini durdurduğunu görmekteyiz” dedi.

Eski tarihli satışları kapsamayacak

GİGDER Lideri Faruk Akbal, yeni düzenlemeyle gelen değişiklikler dalımızda eski tarihli satışları ve tapu devranı tamamlanma basamağında olan yahut ödemesi yapılan süreçleri kapsamayacağını, bu süreçlerin devam edebileceğini söyledi.

Yatırım gayesiyle 6 farklı formda vatandaşlık alınabiliyor

• En az 500 bin Amerikan Doları fiyatında sabit sermaye yatırımı yapmak.
• En az 250 bin Amerikan Doları meblağında taşınmazı tapu kayıtlarına 3 yıl satılmaması şerhi koyulmak koşuluyla satın almak.
• En az 50 kişilik istihdam oluşturmak.
• En az 500 bin Amerikan Doları mevduatı üç yıl tutma koşuluyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırmak.
• En az 500 bin Amerikan Doları devlet borçlanma araçlarını 3 yıl tutmak koşuluyla satın almak..
• En az 500 bin Amerikan Doları gayrimenkul yatırım fonu katılma hissesi yahut teşebbüs sermayesi yatırım fonu katılma hissesini en az üç yıl elinde tutma kaidesiyle satın almak.